Muzeum Lubelskie w Lublinie

Wystawa Złotnictwo lubelskie ze zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych jest pierwszą w historii Muzeum Lubelskiego prezentacją tego tematu. Zamiarem organizatorów wystawy było zebranie w jednym miejscu wszystkich zabytków lubelskich występujących w kolekcjach polskich. Trzeba przyznać, że nie ma ich zbyt wiele: Muzeum Narodowe w Warszawie zgromadziło kilkadziesiąt sreber lubelskich, w innych muzeach udało się odnaleźć jeszcze kilka obiektów, kolejna grupa pochodzi ze zbiorów prywatnych. Są to niemal wyłącznie zabytki XIX-wieczne, głównie srebra stołowe. Najstarsze i najcenniejsze eksponaty pochodzą ze zbiorów kościelnych.

Pierwsze wzmianki o złotnikach działających w Lublinie pochodzą ze źródeł XV-wiecznych, jednak  najstarszy eksponat  kielich późnogotycki datowany jest dopiero na lata ok. 1520,  następne są już z późniejsze. W wieku XVIII pojawiają się pierwsze odczytane sygnatury złotników, z tego też czasu pochodzą  pierwsze wyroby o przeznaczeniu świeckim.  

Schyłek pierwszej Rzeczpospolitej wiązał się z okresem upadku lubelskiego cechu złotników pod koniec XVIII wieku.  Sztuka złotnicza odrodziła się w Lublinie dopiero w latach 30-tych XIX wieku. Wtedy przybyli do miasta i otworzyli warsztaty  Karol Rotkiel i Józef Suchocki - obaj wykształceni w Warszawie. Ich  umiejętności i gusta nadały ton lubelskiej produkcji tego czasu. W następnym pokoleniu pojawia się lublinianin a zarazem uczeń i następca Rotkiela – Jan Gałecki, z Warszawy przybywa natomiast Szczepan Paszkowski. Obok nich działają złotnicy żydowscy – Jankiel Kacberg, Teodor Lehlein, Icek Sztern, Dawid Tapilband, a pod koniec wieku także nieznany z imienia Rozencweig. Ich wyroby to głównie srebra stołowe, choć pojawiają się też przedmioty o charakterze sakralnym. Przyjmując za punkt wyjścia ilość i różnorodność zachowanych wyrobów można stwierdzić, że największą produkcję prowadził warsztat Rotkiela, a po nim Gałeckiego.

Stylistyka wyrobów lubelskich złotników nie odbiega zasadniczo od ówczesnego złotnictwa warszawskiego. Podobnie jak tam znajdujemy wyraźne nawiązania do stylów historycznych: po prostych formach neoklasycznych pojawiły się bardziej ozdobne, nawiązujące do baroku a w dekoracji również ornamenty rokokowe, spotyka się ozdoby w formie pukli albo srebrnych monet montowanych w powierzchni naczyń, przedstawienia figuralne ciągle czerpią z mitologii. Obok  technik tradycyjnych wprowadzano też nowoczesne udogodnienia. Coraz większe zastosowanie znajdowały gotowe elementy dekoracyjne: sztancowane taśmy i plakiety, odlewane nóżki i uchwyty, używane  często w sposób eklektyczny: na tym samym wyrobie wśród ornamentów można spotkać barokowe girlandy obok neogotyckich trójliści. Powszechny i stale rosnący udział produkcji fabrycznej powoli prowadził do unifikacji. 

W odróżnieniu od okresu poprzedniego ilość prezentowanych obiektów jest  znacznie większa, ale najwyższą wartość artystyczną i szczególną  indywidualność stylu prezentują nadal przedmioty o przeznaczeniu sakralnym. Pośród sreber stołowych XIX wieku warto zatrzymać się przy cukiernicach skrzynkowych, które były w Polsce bardzo popularne. Ich kształty to swoiste wariacje na temat szkatułki z wieczkiem, nierzadko zamykanej na kluczyk, a dekoracja prezentuje niezwykłe bogactwo inwencji.  

Wystawie towarzyszył będzie bogato ilustrowany katalog obejmujący ponad 200 obiektów.

Zapraszamy do udziału w wydarzeniach towarzyszących wystawie:

20 marca, 27 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 24 kwietnia (poniedziałki), godz. 11.00 oraz godz. 14.00 - oprowadzenia kuratorskie.

25 marca (sobota), godz. 10.30 - pokaz złotniczy.

30 kwiecień (niedziela), godz. 11.00 - pokaz złotniczy.

6 maja (sobota), godz. 11.00 - oprowadzenie konserwatorskie.

Prosimy o rezerwacje pod numerem telefonu: 81 537 96 34.

   

Grupy zorganizowane zapraszamy na specjalne warsztaty: Tajemnice  dawnych zawodów: złotnicy, kowale, rusznikarze…

Warsztaty odbywają się na wystawie czasowej „Złotnictwo lubelskie”, wystawie sztuki ludowej,  oraz uzbrojenia. Uczestnicy próbują powiązać prezentowane eksponaty z rzemieślnikami, którzy trudnili się dawniej wyrobem przedmiotów użytkowych i ozdobnych.

Informacje pod numerem telefonu: 81 537 96 34. 

Wystawa Złotnictwo lubelskie ze zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych nieprzypadkowo odbywa się w roku jubileuszu 700-lecia Lublina. Stwarza bowiem okazję do pełniejszego poznania zachowanej spuścizny  lubelskich złotników, co wzbogaci wiedzę o dorobku kulturalnym  miasta.